Αριθμός υποθέσεων ανα δικαστη σε πινακια

Προσωπικά, αν και μου αρέσει πολύ ως σκέψη και σκοπεύει στην λογική και"ανθρώπινη" χρέωση των Δικαστών, θεωρώ ότι υπάρχουν σημαντικές δυσχέρειες στο να λειτουργήσει στην πράξη η προτεινόμενη ρύθμιση, ιδίως στο Μονομελές Πρωτοδικείο. Αναφέρομαι στα επαρχιακά Δικαστήρια, από τα οποία έχω σχετική πείρα. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος, μέχρι σήμερα έχω υπηρετήσει σε δύο επαρχιακά Δικαστήρια, στα οποία το σύστημα των εκδικάσεως των πολιτικών υποθέσεων ήταν πάνω-κάτω όμοιο. Ειδικότερα:
Όπως ισχύει στα περισσότερα επαρχιακά Δικαστήρια (ίσως όχι στα μεγαλύτερα εξ αυτών, όπως της Πάτρας ή του Ηρακλείου), οι πολιτικές υποθέσεις δικάζονται όλες μαζί, τακτική και ειδική διαδικασία και εκουσία μαζί, την ίδια δικάσιμο, με εξαίρεση τα ασφαλιστικά μέτρα. Εννοείται ότι χωριστές δικάσιμοι υπάρχουν για το Μονομελές και χωριστές για το Πολυμελές Πρωτοδικείο. Στα Δικαστήρια που έχω υπηρετήσει, κάθε μήνα είχαμε δύο δικασίμους Μονομελούς Πρωτοδικείου, τους δε μήνες Σεπτέμβριο, Δεκέμβριο, Ιανουάριο, Απρίλιο (ή πιο σπάνια Μάιο) και Ιούνιο, μία δικάσιμο. Στο ένα (μικρότερο) Πρωτοδικείο ανεβαίναμε όλοι οι Πρωτοδίκες (4 ή 5) μαζί σε κάθε δικάσιμο, στο άλλο ήμασταν δύο τμήματα, οπότε κάθε τμήμα (κατά μ.ο. 4 Δικαστές) ανέβαινε δικάσιμο παρά δικάσιμο. Οι υποθέσεις άλλοτε προμοιράζονταν σε κάθε Δικαστή λίγες μέρες πριν την δικάσιμο (από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών του τμήματος ή από τον αρχαιότερο Πρωτοδίκη), άλλοτε δε γινόταν "προεκφώνηση", οπότε μοιράζονταν μόνο οι υποθέσεις που θα εκδικάζονταν (όσες δεν αναβάλλονταν ούτε ματαιώνονταν κατά την προεκφώνηση). Έτσι, τις υποθέσεις της δικασίμου τις δικάζαμε ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ περισσότεροι δικαστές, ο καθένας ανάμικτες (χωρίς διάκριση στο αντικείμενο) και βέβαια δεν μοιράζονταν με την σειρά του πινακίου (ένας Δικαστής μπορεί να είχε τις υπ' αριθ. 1, 12, 34, 42, 58 κλπ., άλλος τις υπ' αριθ. 3, 27, 29 κλπ. κ.ο.κ., ανάκατα). Αυτά είναι τα δεδομένα, λίγο πολύ γνωστά στους περισσότερους.

Και πάμε τώρα να δούμε πώς θα μπορούσε να εφαρμοσθεί η παραπάνω πρόταση της Ε.Δ.Ε. με δεδομένη την παραπάνω κατάσταση: Έστω, λοιπόν, ότι ο συγκεκριμένος αριθμός υποθέσεων (δικογραφιών, δηλαδή φακέλων φαντάζομαι ότι εννοείται) ανά υπηρετούντα Δικαστή που καθορίσθηκε είναι 15 (χώρια η εκουσία) και αυτές που αναλογούν με βάση την χρέωση της δικασίμου (μετά το «ξεσκαρτάρισμα» ή, αν δεν γίνει προεκφώνηση, όπως θα προκύψει από την εκδίκαση) είναι περισσότερες, έστω 20.
Ερώτημα 1ο: Με ποια σειρά θα αρχίσει η εκδίκαση; Με του πινακίου, με τις εκτός πινακίου (μισθωτικές – απαλλοτριώσεις – πιστωτικοί τίτλοι) ή με του κτηματολογίου στην περίπτωση του Κτηματολογικού Δικαστή; Και, αν δεν κάνω λάθος, στα περισσότερα Πρωτοδικεία υπάρχει χωριστό πινάκιο για την Τακτική και χωριστό για την Ειδική Διαδικασία…

Ερώτημα 2ο: Αφού συζητηθούν πρώτα οι υποθέσεις χωρίς μάρτυρες («δι’ εγγράφων»), καθώς πλέον με τον νέο νόμο 3994/2011 αυτό είναι υποχρεωτικό (άρθρο 28 του ως άνω νόμου, τροποποιημένο άρθρο 270 § 5 εδ. β’ του ΚΠολΔ), έστω ότι ο Δικαστής προχωρά με βάση τον αριθμό πινακίου και ενώ έχει δικάσει, ας πούμε, 8 υποθέσεις, στην επόμενη με βάση την σειρά του πινακίου ή του εκθέματος ο ένας διάδικος (ή ο δικηγόρος του αντιδίκου του) ζητεί να «κρατηθεί» η υπόθεση διότι ο άλλος δικηγόρος δικάζει την συγκεκριμένη στιγμή σε άλλη αίθουσα άλλη υπόθεση του Μονομελούς (παίρνω μόνο αυτή την περίπτωση, θα μπορούσα να αναφέρω και άλλες κλασσικές περιπτώσεις που κάποιος ζητεί να κρατηθεί η υπόθεσή του). Τι κάνει ο Δικαστής; Προχωρά στις επόμενες; Έχει στον νου του να δικάσει και την κρατηθείσα, την οποία υπολογίζει και σταματάει στις 14, αναβάλλοντας οίκοθεν τις υπόλοιπες; Ή συνεχίζει κανονικά μέχρι τις 15, οπότε η κρατηθείσα «πάει περίπατο»; Το θέμα γίνεται πιο πολύπλοκο, αν αναλογισθεί κανείς ότι, συνήθως, είναι περισσότερες οι υποθέσεις που ζητείται να «κρατηθούν», κατά κανόνα για τον παραπάνω λόγο. Αν λοιπόν σε κάποιον Δικαστή τύχουν 4-5 τέτοιες υποθέσεις (ή και περισσότερες), τι γίνεται; Και αν κάποιες από αυτές είναι στο πινάκιο, άλλες είναι χωρίς πινάκιο κλπ., … μεγάλο μπέρδεμα

Αυτό που προτείνεις είναι μια καλή (θεωρητικά) λύση, είναι όμως κάτι ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ από αυτό που προτείνει η ΕΔΕ. Και λέω θεωρητικά, για τον εξής λόγο. Διάβασε αυτό:

"Α) Ο αριθμός των υποθέσεων που θα προσδιορίζονται σε κάθε Τμήμα του Πολυμελούς Πρωτοδικείου δεν θα υπερβαίνει τις *** μετ' απόδειξη και εφέσεις, εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***, και τις *** πρωτόδικες, εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***. Οι υποθέσεις διαζυγίων χωρίς αίτημα για διατροφή και χωρίς ανταγωγή ή αντίθετη αγωγή και οι υποθέσεις της εκουσίας δικαιοδοσίας, θα προσδιορίζονται απεριορίστως και καθ’ υπέρβαση των αριθμών αυτών.
Β) Ο αριθμός των υποθέσεων που θα προσδιορίζονται σε κάθε συνεδρίαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου δεν θα υπερβαίνει: α) τις *** της τακτικής διαδικασίας, εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***, β) τις *** της ειδικής διαδικασίας αυτοκινητικών διαφορών (άρθρο 681Α ΚΠολΔ), εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***, γ) τις *** της ειδικής διαδικασίας των εργατικών διαφορών, εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***, δ) τις *** της ειδικής διαδικασίας των διαφορών γονικής μέριμνας, επιμέλειας, διατροφής κλπ. (άρθρο 681Β ΚΠολΔ), εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***, ε) τις πέντε *** της ειδικής διαδικασίας των διαφορών από πιστωτικούς τίτλους (άρθρα 635 επ. ΚΠολΔ), εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***, στ) τις *** της ειδικής διαδικασίας των μισθωτικών διαφορών (άρθρα 647 επ. ΚΠολΔ), εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***, και ζ) τις *** της ειδικής διαδικασίας των απαλλοτριώσεων (καθορισμό τιμής μονάδος, αναγνώριση δικαιούχων κλπ.). Συνολικά δε ο αριθμός των υποθέσεων τακτικής διαδικασίας και ειδικών διαδικασιών που θα προσδιορίζονται σε κάθε συνεδρίαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου δεν θα υπερβαίνει τις ***, εκ των οποίων οι εξ αναβολής δεν θα υπερβαίνουν τις ***. Όσον αφορά τις υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας, σε αυτές θα περιλαμβάνονται, κατ’ ανώτατο όριο, *** υποθέσεις που θα αφορούν την διόρθωση των πρώτων εγγραφών στα κτηματολογικά βιβλία.
Γ) Οι παραπάνω αριθμοί θα τηρούνται αυστηρά τόσο κατά τον προσδιορισμό πρωτοεισάκτων υποθέσεων, όσο και κατά την αναβολή των υποθέσεων. Προσδιορισμός σε δικασίμους καθ’ υπέρβαση των παραπάνω αριθμών, μέχρι *** επιπλέον υποθέσεων συνολικά τακτικής και ειδικών διαδικασιών, μπορεί να γίνεται μόνο από τον εκάστοτε Πρόεδρο Υπηρεσίας, κατόπιν εγγράφου αιτήσεως του διαδίκου ή του πληρεξουσίου δικηγόρου του, στην οποία θα αναφέρονται οι λόγοι που τον επιβάλλουν. Ειδικά για υποθέσεις της εκουσίας δικαιοδοσίας που αφορούν την διόρθωση των πρώτων εγγραφών στα κτηματολογικά βιβλία, προσδιορισμός σε δικασίμους καθ’ υπέρβαση των παραπάνω αριθμών μπορεί να γίνεται μόνο από τον κτηματολογικό δικαστή ή τον αναπληρωτή του. Με ευθύνη της Γραμματείας, θα συντάσσονται και θα τηρούνται πίνακες με τον προσδιορισμό των υποθέσεων σε κάθε δικάσιμο, οι οποίες θα δίνονται κάθε πρωί στον εκάστοτε Πρόεδρο Υπηρεσίας, καθώς και στους δικαστές που δικάζουν επί της έδρας. Στους πίνακες θα αναφέρονται οι αριθμοί των προσδιορισθεισών υποθέσεων κατ’ αντικείμενο (διαδικασία) και το πόσες εξ αυτών είναι πρωτοείσακτες ή εξ αναβολής....
Ε) Σε περίπτωση που, λόγω παρελεύσεως του ωραρίου του γραμματέως, δεν καταστεί δυνατόν να δικασθούν υποθέσεις κατά τις προσδιορισθείσες δικασίμους, οι υποθέσεις αυτές θα αναβάλλονται σε μελλοντικές δικασίμους κατά τρόπον που να μην γίνονται υπερβάσεις των παραπάνω (υπό Α και Β) αριθμών".

Είναι απόσπασμα από τον κανονισμό όπως τον τροποποίησε το έτος 2008 η Ολομέλεια του Δικαστηρίου που υπηρετώ. Τον συνέταξε η αφεντομουτσουνάρα μου. Όπως βλέπεις, είναι όσο γίνεται λεπτομερής. Όμως, δυστυχώς, ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ δεν πολυπερπάτησε. Τα πινάκια του δικαστικού έτους 2008-2009, τότε που ψηφίσθηκε η ως άνω τροποποίηση, ήταν ήδη υπερφορτωμένα. Των περιόδων 2009-10, 2010-11 και της ερχόμενης, κατά κανόνα είχαν (και έχουν, και θα έχουν) 30-35% περισσότερες υποθέσεις από το maximum της Ολομέλειας (ΚΑΙ της "νόμιμης" υπέρβασης). Προτιμήσεις δόθηκαν ουκ ολίγες (όχι μόνο από τους Προέδρους), καθώς με το ως άνω σύστημα και λόγω «φρακαρίσματος», υποθέσεις εργατικές και διατροφών (πρωτοείσακτες ή εξ αναβολής) πήγαιναν περίπου 2 έτη αργότερα, οπότε με την προτίμηση πήγαιναν στο 1 έτος, 1 έτος και κάτι… η δε Τακτική, άστα να πάνε... Στην αποτυχία του συστήματος, βέβαια, συνετέλεσαν κατ’ εξοχήν οι μακρόχρονες αποχές των δικηγόρων (ιδιαίτερα στο συγκεκριμένο Πρωτοδικείο), καθώς και οι συχνές απεργίες των δικαστικών υπαλλήλων τα τελευταία χρόνια. Υποθέσεις από ολόκληρες (και υπερφορτωμένες) δικασίμους έπρεπε να μεταφερθούν σε άλλες δικασίμους, το φρακάρισμα ήταν αναπόφευκτο…
Τώρα, θα μου πεις, εμείς θα πληρώσουμε τις αποχές των δικηγόρων; Ε, σε αυτή τη ζωή (και ιδιαίτερα σε αυτή την χώρα) όλα είναι σχετικά...

Ήθελα να γράψω και κάτι άλλο, αλλά έπρεπε να φύγω, οπότε με πρόλαβες με την απάντησή σου.
Πράγματι, το ΚΛΕΙΔΙ στην πρότασή σου (όπως και στην πρόταση της ΕΔΕ) είναι το σημείο Δ, δηλαδή η κύρωση:

"Δ) Όσον αφορά τέλος τις υποθέσεις που τυχόν στο μέλλον θα προσδιορίζονται πέραν των επιτρεπομένων από τον κανονισμό, θα αναβάλλονται οίκοθεν για την δικάσιμο που αντικειμενικά θα υπάρχει σχετική δυνατότητα."

Το είχα προτείνει κι εγώ τότε που συζητούσαμε για την τροποποίση της Ολομέλειας, αλλά κρίθηκε κάπως ακραίο και ότι σίγουρα θα κοβόταν "άνωθεν", οπότε δεν επέμεινα. Τελικά, προτιμήθηκε η λύση της (κανονικής) αναβολής των υποθέσεων όταν παρέρχεται το ωράριο γραμματέα.

"Ε) Σε περίπτωση που, λόγω παρελεύσεως του ωραρίου του γραμματέως, δεν καταστεί δυνατόν να δικασθούν υποθέσεις κατά τις προσδιορισθείσες δικασίμους, οι υποθέσεις αυτές θα αναβάλλονται σε μελλοντικές δικασίμους κατά τρόπον που να μην γίνονται υπερβάσεις των παραπάνω (υπό Α και Β) αριθμών".

Και τούτο, αντί της μέχρι τότε εφαρμοζόμενης διακοπής ή της σύντομης αναβολής, με την εγγραφή των υποθέσεων ως υπεραρίθμων και την προνομιακή εκδίκασή τους ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗ ΠΟΥ ΤΙΣ ΑΝΕΒΑΛΕ επειδή δεν πρόλαβε και χωρίς να υπολογίζονται κατά την διανομή των υποθέσεων της συγκεριμένης δικασίμου (το σύστημα αυτό δημιούργησε ανυπέρβλητα προβλήματα, καθώς φτάσαμε στο σημείο, ακόμη και στο Πολυμελές, να δικάζουμε σε μια δικάσιμο μόνο τις εκ της παραπάνω προνομιακής σύντομης αναβολής υποθέσεις, άντε και τις "δι εγγράφων" (χωρίς μάρτυρες) από τις καινούργιες.

Με την νέα ρύθμιση ("κανονική" αναβολή λόγω ωραρίου), την πρώτη χρονιά εφαρμογής ουκ ολίγες φορές 5-6 (ή και περισσότερες) υποθέσεις από κάποιους δικαστές αναβάλλονταν σε μακρινές δικασίμους λόγω ωραρίου. Ιδίως όταν την ημέρα εκδικάσεως υπήρχε τηλεφωνική φάρσα για βόμβα (απώλεια 1 - 1,5 ώρας) ή υπήρχε στάση εργασίας (2-3 ώρες). Αν περίσσευε 1 υπόθεση (έστω και συνεκδίκαση), την ξεκινούσαμε τυπικά και διακόπταμε για άλλη μέρα, δηλαδή διακόπταμε μόνο για την συγκεκριμένη υπόθεση που είχε ξεκινήσει, όπως έλεγε ο νόμος πριν από την τελευταία τροποποίηση του ΚΠολΔ. Το ίδιο κάναμε (τουλάχιστον εγώ, αλλά και άλλοι συνάδελφοι) σε περιπτώσεις που τις κρίναμε εξαιρετικές ή ιδιαίτερες (π.χ. υποθέσεις με δικηγόρους και μάρτυρες που έρχονταν από μακριά και εφόσον συναινούσαν όλοι οι διάδικοι). Γενικά, πλην της πρώτης περιόδου εφαρμογής, που είχαμε αρκετά κενά (πληρότητα κυμαινόμενη μεταξύ 50%-60%), δεν είχαμε μεγάλα προβλήματα τις επόμενες περιόδους, σε αυτό όμως συνετέλεσαν οι πάρα πολλές απεργίες, αποχές δικηγόρων κλπ. Χάθηκαν πολλές δικάσιμοι, έτσι δεν επιβαρυνθήκαμε υπέρμετρα, είχαμε και κάποια οριακά υποφερτή πληρότητα (80%). Τελικά, πάντα καταλήγουμε στον ίδιο παρονομαστή. Αν υπάρχει πληρότητα ως προς τους δικαστές, όλοι μπορούμε να λειτουργήσουμε σωστά. Αν υπάρχουν κενά, υπάρχουν προβλήματα, ανάλογα με αυτά...

Τέλος πάντων, ίσως τώρα να είναι πιο κατάλληλο το κλίμα και πιο πρόσφορο το έδαφος για να διαμορφωθεί ο Κανονισμός όπως εσύ τον προτείνεις, ΜΕ την σχετική "κύρωση" (Δ), και να περάσει ακόμη και από την Ολομέλεια των Εφετών. Εμμένω στην άποψή μου ότι η προτεινόμενη από την ΕΔΕ ρύθμιση είναι ΠΡΑΚΤΙΚΑ ανεφάρμοστη σε πολλά επαρχιακά δικαστήρια, για τους λόγους που προανέφερα.
Ίδωμεν...

Όσο για τις αποχές των δικηγόρων... Αυτό που λες λέω και εγώ από την έδρα, όταν ακούγονται επιφωνήματα εκπλήξεως και απορίας με το που ανακοινώνω αναβολές για τα τέλη του 2013 ή τις αρχές του 2014 (από το 2011) και όταν οι δικηγόροι διαμαρτύρονται σχετικώς. Τώρα για το κατά πόσο πιάνει (ιδίως στους διαδίκους-πολίτες), δηλαδή κατά πόσο θεωρείται πειστικό, έχω τις επιφυλάξεις μου...