ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΑΠΟΦΑΝΣΕΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΞΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΩΣ ΕΝΑΓΟΝΤΟΣ

Δεν ξέρω αν σας έχει συμβεί, αλλά έχει συμβεί (και όχι μόνο μία φορά) τόσο σε εμένα, όσο και σε κάποιους συναδέλφους μου. Στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο, ενώ έχει δηλωθεί κανονικά παράσταση πολιτικής αγωγής (για μικρό, τυπικό ποσό 10 ή 40 €, με επιφύλαξη), έχει γίνει η διαδικασία με την συμμετοχή του πολιτικώς ενάγοντος και του συνηγόρου του και έχει αγορεύσει ο τελευταίος, στο τέλος απόφαση περί επιδικάσεως χρηματικής ικανοποιήσεως στον πολιτικώς ενάγοντα δεν εκδίδεται, από προφανή παραδρομή…
Συγκεκριμένα, αφού ολοκληρώνεται η διαδικασία, τελειώνουν και όλες οι αγορεύσεις, το Δικαστήριο επιφυλάσσεται ως προς την έκδοση αποφάσεως. Μεσολαβεί η διακοπή για αναψυχή κλπ. και μετά από 30 ή 40 λεπτά της ώρας, επανέρχεται το Δικαστήριο και ξεκινά με την απαγγελία αποφάσεων για τις υποθέσεις που είχε επιφυλαχθεί. Κάποια στιγμή έρχεται και η σειρά της παραπάνω υποθέσεως, εκφωνείται το όνομα του κατηγορουμένου (ΟΧΙ ΚΑΙ του πολ. ενάγοντος, που είναι όμως παρών) απαγγέλλεται η απόφαση (ένοχος), η ποινή, η αναστολή ή μετατροπή και τα έξοδα. ΟΥΤΕ ο εισαγγελέας, ΟΥΤΕ ο Πλημμελειοδίκης θυμούνται το ζήτημα της πολιτικής αγωγής (άρα δεν υπάρχει ούτε εισαγγ. πρόταση περί τούτου), ΟΥΤΕ ο συνήγορος του πολ. Ενάγοντος (σε μια περίπτωση απουσίαζε, σε άλλη το ξέχασε και αυτός).

Το ερώτημα είναι, πώς θεραπεύεται η συγκεκριμένη παράλειψη. Η περίπτωση δεν φαίνεται να εμπίπτει στο άρθρο 488 ΚΠΔ (έφεση εναντίον καταδικαστικής αποφάσεως από τον ΠΟΛΙΤΙΚΩΣ ΕΝΑΓΟΝΤΑ), εκτός των άλλων και διότι το ποσό που ζητήθηκε είναι πολύ μικρό.
Άρθρο 488.-
"Στον πολιτικώς ενάγοντα επιτρέπεται έφεση εναντίον της καταδικαστικής απόφασης αλλά μόνο κατά του μέρους που απέρριψε την αγωγή του επειδή δεν στηρίζεται στο νόμο ή του επιδίκασε χρηματική ικανοποίηση ή αποζημίωση, αν το ποσό που ζητήθηκε συνολικά, σε κάθε περίπτωση υπερβαίνει: α) το ποσό των εκατό ευρώ, αν η έφεση προσβάλλει απόφαση του πταισματοδικείου β) το ποσό των διακοσίων πενήντα ευρώ, αν προσβάλλει απόφαση του μονομελούς πλημμελειοδικείου ή του μονομελούς δικαστηρίου των ανηλίκων γ) το ποσό των πεντακοσίων ευρώ, αν προσβάλλει απόφαση του τριμελούς πλημμελειοδικείου ή του τριμελούς δικαστηρίου των ανηλίκων."

Λόγος αναιρέσεως με το 510 ΚΠΔ, δεν βλέπω να συντρέχει. Έλλειψη ακροάσεως, σύμφωνα με το 170 § 2 ΚΠΔ, υπάρχει στην περίπτωση που ο ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΣ ή ο ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ή ο ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ (ΟΧΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΚΩΣ ΕΝΑΓΩΝ) ζήτησαν να ασκήσουν δικαίωμα που ρητά τους παρέχεται από το νόμο και το δικαστήριο τους το αρνήθηκε ή παρέλειψε να αποφανθεί για τη σχετική αίτηση (δεν έχω δει την ερμηνεία σε αυτό το άρθρο, σε κάποιο σχετικό σύγγραμμα).

Αυτό που θα με βόλευε να ισχύει, είναι να μπορούσε να εφαρμοσθεί το άρθρο 145 ΚΠΔ:
«1. Όταν στην απόφαση ή στη διάταξη υπάρχουν λάθη ή παραλείψεις που δεν δημιουργούν ακυρότητα ο δικαστής που τις εξέδωσε διατάσσει αυτεπαγγέλτως ή με αίτηση του εισαγγελέα ή κάποιου από τους
διαδίκους τη διόρθωση ή τη συμπλήρωσή τους, αν δεν μεταβάλλονται ουσιαστικά και δεν αλλοιώνεται η αληθινή εικόνα αυτών που πράγματι συνέβησαν στο ακροατήριο.
2. Η διόρθωση ή η συμπλήρωση μπορεί να αφορά, εκτός από τις άλλες παραλείψεις, και τα όσα αναφέρονται ως προς την ταυτότητα του κατηγορουμένου, την συμπλήρωση του ανεπαρκούς αιτιολογικού και τη διευκρίνιση του διατακτικού της απόφασης όταν αυτό έχει ασάφειες ή είναι διαφορετικό από εκείνο που απαγγέλθηκε στο ακροατήριο ή που σημειώθηκε στα πρακτικά. Η διόρθωση ή η συμπλήρωση διατάσσεται με απόφαση ή διάταξη, ύστερα από κλήτευση και ακρόαση των διαδίκων που εμφανίστηκαν. Η διόρθωση ή η συμπλήρωση απόφασης του μεικτού ορκωτού δικαστηρίου διατάσσεται, στην περίπτωση που έληξε η σύνοδος κατά την οποία εκδόθηκε η απόφαση, από το δικαστήριο των εφετών στην περιφέρεια του οποίου υπάγεται το μεικτό ορκωτό δικαστήριο. Αν ασκήθηκε κατά της απόφασης ένδικο μέσο, τη διόρθωση ή τη συμπλήρωσή της τη διατάσσει το δικαστήριο που την εξέδωσε, αν το ένδικο μέσο απορρίφθηκε ως απαράδεκτο σε αντίθετη περίπτωση, τη διόρθωση ή τη συμπλήρωση τη διατάσσει το δικαστήριο που αποφασίζει για το ένδικο μέσο.
3. Μέσα σε είκοσι ημέρες από την, κατά το άρθρο 142 παρ. 2 εδάφιο τελευταίο, καταχώριση στο ειδικό βιβλίο καθαρογραμμένων πρακτικών είναι δυνατό να ζητηθεί από τους διαδίκους και τον εισαγγελέα ή να προκληθεί αυτεπαγγέλτως από το δικαστή η διόρθωση λαθών, που υπάρχουν στα πρακτικά ή η συμπλήρωση των ελλείψεων, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 1. Τη διόρθωση ή τη συμπλήρωση τη διατάσσει, ύστερα από κλήτευση και ακρόαση των διαδίκων που ήταν παρόντες, όποιος διευθύνει τη συνεδρίαση, και σε περίπτωση άρνησής του το δικαστήριο που δίκασε αποτελούμενο από τους ίδιους αν είναι δυνατό δικαστές.»

Στην θεωρία (σύγγραμμα του Μιχ. Μαργαρίτη, κατ’ άρθρο ερμηνεία) και στην νομολογία έχω δει να κρίνονται νόμιμες περιπτώσεις συμπληρώσεων όσον αφορά τα έξοδα που πρέπει να επιδικασθούν στον πολιτικώς ενάγοντα (ΑΠ 1305/2009). Για την περίπτωση παραλείψεως επιδικάσεως της ίδιας της χρηματικής ικανοποίησης στον πολιτικώς ενάγοντα (παράλειψη να ασχοληθεί το δικαστήριο με αυτήν) δεν βρήκα κάτι ad hoc (θετικό ή αρνητικό). Μια λύση ίσως θα ήταν η άσκηση εφέσεως από τον Εισαγγελέα Πλημ/κών (άρθρο 490 § 1 ΚΠΔ), αλλά στις δικές μου περιπτώσεις, όταν η παράλειψη γινόταν αντιληπτή (όταν έφερνε τα καθαρογραμμένα πρακτικά ο Γραμματέας) είχε ήδη παρέλθει η 10ήμερη προθεσμία από την δημοσίευση της υποθέσεως. Σε κάθε περίπτωση, αν ασκήσει έφεση ο Εισαγγελέας και εφόσον έχει ασκήσει έφεση ΚΑΙ ο κατηγορούμενος, τίθεται ζήτημα ως προς το αν μπορεί να συμμετάσχει ο πολιτικώς ενάγων στην κατ’ έφεση δίκη, αφού δεν κρίθηκε πρωτοδίκως η αίτησή του.

Επισημαίνω ότι εδώ ΔΕΝ πρόκειται για ΣΙΩΠΗΡΗ ΑΠΟΡΡΙΨΗ του αιτήματος (αλλά για καθαρή παραδρομή), δεδομένου του ότι ΟΥΤΕ ο Εισαγγελέας πρότεινε επί του αιτήματος.


Πείτε μου αν σας έχει τύχει παρόμοια περίπτωση και πώς την αντιμετωπίσατε, πώς κρίνετε την εφαρμογή του 145 ΚΠΔ στις συγκεκριμένες περιπτώσεις (πολύ πρακτική λύση, αλλά αμφιβόλου ορθότητος) ή αν έχετε κάποια άλλη σκέψη για το ζήτημα.

μονη λυση ειναι η συμπλήρωση αποφασης με το 145 ΚΠΔ. Για μενα ειναι και η ορθη λυση.
Απο εκει και περα, εαν έχει αντιρησεις περί αυτου ο κατηγορουμενος, θα τις εκθεσει στο Δευτεροβαθμιο Δικαστηριο.

Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει περιθώριο εφαρμογής του άρθρου 145 ΚΠΔ, διότι με τον τρόπο αυτό επέρχεται αλλοίωση των όσων διαδραματίστηκαν στο ακροατήριο, εφόσον δεν έχει δοθεί ο λόγος στον Εισαγγελέα και στους διαδίκους.
Από την άλλη πλευρά, η πολιτική αγωγή δεν έχει αποβληθεί από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, διότι ούτε διάταξη περί αυτού υπάρχει ούτε σιωπηρά μπορεί να θεωρηθεί ότι κρίθηκε, διότι δεν δόθηκε ο λόγος σχετικά, στον Εισαγγελέα και στους συνηγόρους. Συνεπως μπορεί να παρασταθεί στο ακροατήριο του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου προς υποστήριξη της κατηγορίας, λόγω της μικτής φύσης της, όπως δέχεται η νομολογία ότι μπορεί να παρασταθεί η πολιτική αγωγή σε περίπτωση παρακατάθεσης του ποσού της πολιτικής αγωγής από τον κατηγορούμεν στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Ενώ το ποσό των 30 - 40 ευρω μπορεί να ζητήσει να επιδικασθει στο πλαίσιο της αγωγής στο πολιτικο δικαστήριο, διότι περί αυτού δεν υπάρχει ούτε εκκρεμοδικία ούτε δεδικασμένο.
Βέβαια, όλα τα ανωτέρω θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν δινόταν η δυνατότητα παράστασης της πολιτικής αγωγής προς υποστήριξη της κατηγορίας ήδη από το πρώτο βαθμό, εφόσον είχε ασκηθεί αγωγή στα πολιτικά δικαστήρια.